1. Vì sao hát ả đào gọi là hát ca trù
Ở cửa đền ngày xưa có lệ hát thẻ, thẻ gọi là trù, làm bằng mảnh tre ghi chữ đánh dấu, dùng để thưởng ả đào thay cho tiền mặt.
Khi hát quan viên thj lễ chia ngồi hai bên, một bên đánh chiêng và một bên đánh trống. Chỗ nào ả đào hát hay, bên trống thưởng một tiếng chát ,bên chiêng đánh một tiếng chiêng rồi thưởng luôn cho một cái trù. Đến sáng đào kép cứ theo trù thưởng mà tính tiền, ví dụ được 50 trù, mà trị giá mỗi trù ấn địnhlà 2 tiền kẽm, thì làng phải trả 10 quan tiền. Vì thế hát ả đào gọi là hát ca trù nghĩa là hát thẻ…
2. Vì sao hát ả đào gọi là hát nhà tơ?
Ngày xưa dân chúng ít khi tìm ả đào về nhà chơi, chỉ các quan khi yến tiệc trong dinh hay trong ty (tơ) mới tìm ả đào (Dinh Tuần phủ gọi là Phiên ty, dinh Án sát gọi là Niết ty). Vì thế hát ả đào còn được gọi là hát nhà tơ, nghĩa là hát ở trong ty quan.
3. Vì sao hát ả đào gọi là hát hát nhà trò?
Khi ả đào hát ở cửa đền có bỏ bộ, miệng hát tay múa uốn éo lên xuống, làm bộ điệu người điên, ngưới say rượu, người đi săn,… Vì vừa hát vừa làm trò nên gọi là Hát nhà trò.
[Theo Việt Nam ca trù biên khảo]