Nghệ sĩ: NSND Xuân Hoạch

Tiểu sử NSND Xuân Hoạch

NSND Xuân Hoạch đã ngoài 50 tuổi, quê ông ở huyện Đông Hưng, Thái Bình, nơi chiếu chèo gốc nổi tiếng.

Ông hiện là nhạc công tại Nhà hát ca múa nhạc Việt Nam, sử dụng tài nghệ 6 loại nhạc cụ dân tộc: Đàn nguyệt, nhị, tam, bầu, đàn đáy và bộ gõ. Tiếng đàn của ông bay bướm và điêu luyện.

Trưởng thành từ đội văn nghệ không chuyên của xã, ông tự học nhạc cụ từ nhỏ, dự thi và trúng tuyển vào Khoa Nhạc cụ truyền thống (nay là Khoa Âm nhạc truyền thống), Học viện Âm nhạc Quốc gia. Ông theo học đầu tiên là đàn nguyệt, dưới sự hướng dẫn của cố Nhà giáo nhân dân (NGND) Xuân Khải, sau đó ông theo học đàn đáy do cố nghệ nhân Đinh Khắc Ban (quê Vĩnh Phúc) hướng dẫn. Sự đam mê và tâm huyết yêu nghề của các nghệ nhân tên tuổi đã “truyền lửa” vào tâm hồn ông. Những làn điệu dân ca trữ tình đã được chắt lọc, kết tinh trải qua bao nhiêu thời gian và thế hệ, đến nay đã được ông cảm nhận, học theo và khổ luyện. Tốt nghiệp Đại học Âm nhạc Dân tộc, ông về công tác tại Đoàn ca múa Trung ương (nay là Nhà hát ca múa nhạc). Xuân Hoạch là nghệ sĩ độc tấu và hòa tấu nhạc cụ dân tộc. Tiếng đàn tài hoa của ông thể hiện đằm thắm những giai điệu trữ tình, truyền được chất men say đắm đuối người nghe.

Xuân Hoạch biểu diễn độc tấu đàn nguyệt thành công các tác phẩm như: Tình quân dân (sáng tác: Xuân Ba), Chung một niềm tin (sáng tác: cố NGND Xuân Khải)… Độc tấu đàn bầu: Ru thuyền trên sông Hương (sáng tác: Thao Giang)… Ông còn tự sáng tác tác phẩm: Nhớ người quan họ (độc tấu đàn nguyệt – Huy chương vàng Hội diễn 1995), dàn dựng hòa tấu đàn Klupuk và hòa tấu dàn chiêng…

Ông còn chơi đàn nhị và hát xẩm, hát trống quân. Xuân Hoạch có tài vừa đàn vừa hát, đồng thời ông dùng cả 2 chân đánh 2 bộ gõ giữ nhịp. Giọng hát xẩm của ông đầy ngẫu hứng và lả lướt, tiếng đàn nhị réo rắt đến ru lòng người. Ông cùng nhóm nhạc dân tộc: NSƯT Thanh Ngoan, Thúy Ngần, Văn Ty, Tuyết Hoa, Quang Long… biểu diễn các làn điệu hát xẩm tối thứ bảy thường xuyên tại phố đi bộ khu phố cổ Hà Nội, nhằm mục đích quảng bá và giới thiệu những làn điệu dân ca đặc sắc của dân tộc đến với khán giả và khách du lịch quốc tế tại Hà Nội. Ông được mọi người yêu thích, ngưỡng mộ và thường gọi ông là Ông xẩm của nhân dân. Xuân Hoạch còn mày mò, sáng tạo, cải tiến và phục hồi một số nhạc cụ dân tộc độc đáo, giúp cho bộ sưu tập nhạc cụ dân tộc của ông thêm đa dạng và phong phú.

NSND Xuân Hoạch là một thành viên tích cực của Trung tâm phát triển Nghệ thuật âm nhạc Việt Nam (đóng tại đình Hào Nam, quận Đống Đa, Hà Nội). Ông đóng góp nhiệt tình cho Trung tâm như tham gia biểu diễn, dạy các loại nhạc cụ dân tộc, truyền lại các ngón đàn và dạy hát xẩm, mong muốn được góp sức mình bảo tồn, giữ gìn và phát triển những giai điệu đằm thắm quê hương…

Với những đóng góp của mình trong nền nghệ thuật âm nhạc dân tộc, nghệ sĩ Xuân Hoạch đã được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân năm 2007 và là một trong ba nghệ sĩ của Việt Nam được tổ chức World Masters – Những bậc thầy thế giới công nhận là nghệ nhân thế giới.